عیسی صدیق اعلم
شهریور 1320 تا آذر 1320
عیسی صدیق اعلم از چهرههای برجسته فرهنگی، آموزشی و دانشگاهی ایران در دوره پهلوی بود که نقش تعیینکنندهای در شکلگیری نهادهای نوین آموزشی، بهویژه دانشگاه تهران، ایفا کرد. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدارس ادب، کمالیه و دارالفنون تهران گذراند و در سال ۱۲۹۰ به عنوان یکی از نخستین دانشجویان اعزامی پس از مشروطه راهی فرانسه شد. در سال ۱۲۹۷ دوره دانشسرای ورسای را به پایان رساند و از دانشگاه پاریس مدرک لیسانس ریاضی دریافت کرد. صدیق مدتی نیز در دانشگاه کمبریج به عنوان دستیار ادوارد براون به تدریس و پژوهش در زبان فارسی پرداخت و سهم مهمی در تثبیت جایگاه زبان فارسی در محافل دانشگاهی اروپا داشت.
او در دوران تحصیل در اروپا، همزمان با جنگ جهانی اول، با نگارش مقالاتی در نشریات معتبر اروپایی به نقد مداخلات قدرتهای خارجی در ایران پرداخت. پس از بازگشت به ایران در سال ۱۲۹۷، در مسئولیتهای گوناگون آموزشی و اداری از جمله بازرس مدارس، رئیس معارف گیلان، رئیس تعلیمات عالیه و مدرس در دارالفنون و دارالمعلمین مرکزی فعالیت کرد. در آذر ۱۳۰۰ لقب «صدیق اعلم» را دریافت کرد و پس از انقراض قاجاریه به عضویت مجلس مؤسسان درآمد.
نقش صدیق اعلم در تاریخ آموزش عالی ایران برجسته است. او در سال ۱۳۰۹ به آمریکا رفت و در دانشگاه کلمبیا دکترای فلسفه گرفت و همزمان مأمور تهیه طرح تأسیس دانشگاه تهران شد. وی نخستین کسی بود که واژه «دانشگاه» را به جای دارالفنون به کار برد و پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۱۰، مأمور تأسیس دانشگاه تهران شد. صدیق ابتدا ریاست دارالمعلمین عالی و سپس دانشکده علوم و ادبیات را بر عهده گرفت و از سال ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۹ ریاست و استادی این دانشکده و مدیریت مرکزی دانشگاه را عهدهدار بود. او همچنین به عنوان سومین رئیس دانشگاه تهران شناخته میشود.
صدیق اعلم در کنار فعالیتهای دانشگاهی، چندین بار به وزارت فرهنگ منصوب شد و همزمان ریاست دانشگاه تهران را نیز بر عهده داشت. وی از بنیانگذاران فرهنگستان ایران، پیشگام واژهگزینی فارسی و از چهرههای مؤثر در سیاستگذاری فرهنگی کشور بود. عیسی صدیق اعلم در آذر ۱۳۵۷ در تهران درگذشت.